Kar Dağıtımı Kısıtlamasına İstisna

Ne Oldu:

Dün (17.05.2020) Resmi Gazete’de yayımlanan “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Geçici 13’üncü Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” (“Tebliğ”) ile, şirketlerin kar dağıtımına getirilen kısıtlamaya ulaşılması güç istisnalar tanındı.

Ne Olmuştu:

Anonim ve Limited Şirketlerde Genel Kurul Toplantıları ve Kar Dağıtımı’na ilişkin gelişmeleri 6 Nisan’da kısaca tartışmıştık.

Önce İçişleri Bakanlığı 16 Mart’ta yayınladığı bir genelgeyle sivil toplum kuruluşlarının icrai zorunluluk gerektiren yönetim faaliyetleri hariç tüm toplantı ve faaliyetleri ertelendi.

Ardından Cumhurbaşkanı 19 Mart’ta 2020/03 sayılı genelgeyle açık ve kapalı alanlarda düzenlenecek tüm toplantıları Nisan ayı sonuna kadar erteledi.

Bu genelgeyi takiben Ticaret Bakanlığı 20 Mart’ta, anonim ve limited şirket genel kurul toplantılarının ertelenmesi gerektiğine dair bir açıklama yaptı; 31 Mart’ta TOBB’a gönderdiği yazıyla ise 2019 ve geçmiş yıllar karlarının 2019 yılı net dönem karının %25’ini geçmemesi ve kar payı avansı dağıtılmamasını istedi.

Son olarak, bu defa 15 Nisan tarihli yazımızda yer verdiğimiz üzere, Covid’le mücadeleye ilişkin 7244 sayılı Kanunla, Ticaret Kanunumuza (TTK) eklenen Geçici 13. maddesi eklenerek, Ticaret Bakanlığı’nın 31 Mart tarihli yazısı kanunlaştı.

Neden Oldu:

Özellikle Mart ayından bu yana, salgının yayılmasının önlenmesi amacıyla insanların bir araya gelmek zorunda olduğu toplantılardan zorunluluk olmadıkça kaçınılması amaçlanıyor. Fakat salgının sağlık ve ardından toplumsal etkilerini takiben, ekonomik olarak da yıkıcı sonuçlar doğurabileceği anlaşılınca, alınan önlemler daha fazla imalat, istihdam ve ticaret eksenine kaymaya başladı. Nitekim Ticaret Bakanlığı’nın 20 Mart’ta genel kurul toplantılarının ertelenmesinden söz ederken, hemen on gün sonra kar dağıtımını sınırlaması ve benzer tepkilerin Hazine ve Maliye Bakanlığından da gelmesi bu sebepten. Ekonomi ve ticaretin yönetimi, bu süreçte zaten finansal olarak zayıflayan bir de kar dağıtımları yoluyla iyice güçsüz düşmesinden endişe ediyor.

Kar dağıtımlarının önce TOBB’a gönderilen yazıyla görüldüğü gibi ticaret sicilde tescillerinin yapılmamasıyla fiilen, ardından 7244 sayılı kanunla özellikle kredi geri ödemesi yapmak için geçmiş yıllar karlarını kullanması gereken işletmeler ile küçük işletmeleri zorlanmaya başladı. Bu yüzden dün yayımlanan tebliğle küçük bir istisna kanalı açıldı. Fakat istisnaların uygulama şartlarına bakıldığında, bu istisnaların neredeyse yalnızca sermaye taahhüdü ve kredi ya da proje finansman sözleşmelerinin ödenmesi için uygulanabilir olduğu görülüyor.

Ne Değişti:

30 Eylül 2020’ye kadar kar payı ve kar payı avansı dağıtılma yasağı aşağıdaki üç şarttan birini taşıyan durumlarda kısıtlamadan muaf (4. şartı ben ekledim, o zaten kanunda olan bir istisnaydı):

• 120,000TL ve altında dağıtılan kar payları. Ama tüm şirketler için değil. Bu istisnadan yararlanmak için;
  • Kısa çalışma ödeneğinden (4447 s. Kanunun Ek 2 ve Geçici 23 Md) yararlanmıyor olmak,
  • Ücretsiz izin desteğinden (4447 s. Kanunun Geçici 24. Md) yararlanmıyor olmak,
  • Kredi Garanti Fonundan (4749 s. Kanunun Geçici 20. Md) yararlanmıyor olmak.
• Yarıdan fazlası, başka bir şirkete olan sermaye taahhüdü borcunun ifasında kullanılmak üzere dağıtılan kar payları.
• Mevcut kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında 30/09/2020 tarihine kadar muaccel hale gelen yükümlülüklerin ifasında kullanılmak üzere dağıtılan kar payları.
• Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ve diğer kamu tüzel kişileri ile sermayesinin yarıdan fazlası kamuya ait fonların doğrudan ya da dolaylı olarak sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip olduğu şirketlerin dağıtacağı kar payları.

Görüldüğü üzere kamuya ait bir şirket değilse, Türkiye’de hele ki bu dönemde kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin desteği ve KGF’den yararlanmayan ve 120,000TL’den daha az kar payı dağıtacak şirket bulmayı ihtimali, Ay’da vaha bulma ihtimaliyle neredeyse aynı.

Nasıl Uygulanacak:

Yukarıdaki şartları taşıdığına inanan şirketlerin, öncelikle Ticaret Bakanlığı’na (Genel Kurul toplantısı için Bakanlık temsilcisi tayininde olduğu gibi Ticaret İl Müdürlüğü) başvurarak uygun görüş alması gerekiyor. Bu başvuru ekinde, başvuran şirket yukarıdaki dört koşuldan hangisine giriyorsa, o koşuldaki şartları taşıdığında ilişkin ilgili kurumdan, bankadan ya da şirketten alacağı durumu gösterir belgelerin ve finansal tabloların da hazır edilmesi gerekli.

Ticaret Bakanlığı’nın olumlu görüşü ile toplanacak genel kurulda, 30/09/2020 tarihine kadar, 2019 yılı net dönem karının %25’ini geçmeyecek kadarının dağıtımına karar verilebilir. Fakat her durumda geçmiş yıl karları ve serbest yedek akçeler dağıtılamayacak.

Burada önemli bir nokta ise; iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımları bu kısıtlamaya tabi değil.

Yine, kısıtlama ile aynı prensiple, aynı tarihe kadar yönetim kuruluna da kar payı avansı dağıtma yetkisi verilmesi mümkün değil.

7244 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce kar payı dağıtım kararı ya da yönetim organına kar payı avansı ödeme yetkisi verilmiş ise dahi bu ödemeler 30 Eylül 2020’ye kadar yapılamayacağı gibi faiz de işlemeyecek.

18.05.2020